Wanneer het over pesten gaat, denken veel mensen aan kinderen die op school gepest worden. En inderdaad komt dat voor en hebben veel scholen anti-pest programma’s om het pesten tegen te gaan. Pesten komt echter ook onder volwassenen voor. Ruim een half miljoen mensen heeft last van pesten op de werkvloer, door collega’s of leidinggevenden (Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2018). Dat kan variëren van onschuldig lijkende plagerijen tot regelmatige intimidatie en vernedering.
Is er sprake van herhaald ongewenst negatief gedrag waartegen iemand niet in staat is zich te verdedigen? Dan is er sprake van pesten.
Er zijn veel manieren waarop gepest wordt.
Het kan gaan om:
- Bespotten: iemand belachelijk maken vanwege uiterlijk of gedrag, manier van praten etc.
- Roddelen: over iedereen wordt wel eens geroddeld, maar als het telkens om dezelfde persoon gaat en er alleen de negatieve kanten van die persoon aan de orde komen, dan wordt roddelen schadelijk voor iemands reputatie.
- Het werk bemoeilijken of onaangenaam maken: informatie of belangrijke telefoontjes niet doorgeven; telkens dezelfde persoon de nare klusjes laten opknappen of de meest vervelende diensten laten draaien.
- Buitensluiten: telkens dezelfde persoon niet meevragen voor de lunch of niet delen in de groepsapp, niet groeten, weigeren met iemand samen te werken.
Pesten op het werk is een serieus probleem en kan ernstige gevolgen hebben. Niet alleen voor de gepeste zelf maar ook voor de organisatie en collega’s. Slachtoffers verliezen het plezier in hun werk, raken gedemotiveerd, krijgen last van stress, functioneren slechter en kunnen te maken krijgen met psychische problemen die uiteindelijk kunnen leiden tot (langdurige) uitval. Pesten kan ook negatieve gevolgen hebben voor de omstanders zoals collega’s die getuige zijn van het pesten. Daarnaast kan pesten ook allerlei gevolgen hebben voor de organisatie zoals verminderde productiviteit, meer verzuim en zelfs een verhoogde uitstroom van werknemers. Dit brengt juridische kosten met zich mee maar ook kosten voor het aantrekken van vervangend personeel.
Toch ligt er nog een groot taboe op pesten op het werk. Toegeven dat je gepest wordt is niet makkelijk en veel werknemers die gepest worden zoeken de schuld bij zichzelf. Vaak schamen slachtoffers zich en houden liever hun mond dan dat ze bij hun leidinggevende aan de bel trekken. Of ze kunnen niet bij de leidinggevende terecht omdat dat juist degene is die pest. Niet alleen bij de slachtoffers ligt er een taboe op pesten, ook bedrijven vinden het moeilijk om onder ogen te zien dat hun professionele medewerkers elkaar zouden kunnen pesten. Maar het feit dat de gevolgen van pesten ernstig zijn, maakt het des te belangrijker dat bedrijven proberen het taboe te doorbreken. Vertrouwenspersonen kunnen een belangrijke rol spelen in het doorbreken van dit taboe.
Wat kun je als bedrijf doen om pesten zoveel mogelijk te voorkomen?
De basis is dat werkgevers de wettelijke plicht hebben om een beleid te voeren om psychosociale arbeidsbelasting, waar pesten onder valt, te voorkomen of te beperken. Onderdelen in een plan van aanpak kunnen zijn: een regelmatige RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie), een Werknemers Tevredenheid Onderzoek, het aanstellen van een vertrouwenspersoon.
In het kort kunnen bedrijven:
- een norm stellen; duidelijk maken welk gedrag je wenselijk vindt en welk gedrag niet acceptabel is
- de norm uitdragen/ voorlichting geven
- het goede voorbeeld geven
- ingrijpen bij pestgedrag en actie ondernemen
- steun verlenen aan de gepeste.
Wegwijzer Pesten
Op de website van Pesten op de werkvloer is een uitgebreide en informatieve Wegwijzer Pesten te vinden, die erop gericht is de gepeste, de omstander en de leidinggevende/HR-medewerker te helpen bij het (h)erkennen van pestgedrag en hen handvatten te geven om pesten aan te pakken. Ook staat hier een Factsheet Pesten met o.a de financiële kosten van pesten op het werk.